اخبار > همه چیز درباره ششمین سرشماری عمومی کشاورزی در ایران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران، ششمین سرشماری عمومی کشاورزی از ۱۲ آبان ماه ۱۴۰۳ به طور رسمی در کشور آغاز می‌شود. فرمان اجرای این سرشماری اول شهریورماه سال جاری توسط رئیس جمهور ابلاغ شد.

 در این ابلاغیه آمده است: "در اجرای ماده ۴ قانون مرکز آمار ایران و با استناد به مصوبه ۶۲ جلسه شورای عالی آمار، شورای راهبری سرشماری عمومی کشاورزی سال ۱۴۰۳، سازمان برنامه و بودجه کشور و مرکز آمار ایران و پژوهشکده تابعه مکلف هستند سرشماری عمومی کشاورزی را در آبان ماه سال ۱۴۰۳ به مرحله اجرا درآورند."

 در مدت زمان اجرای سرشماری یاد شده، تمام وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت‌های دولتی مکلف هستند بر اساس مواد ۵ و ۶ قانون مرکز آمار ایران نسبت به در اختیار قرار دادن تمام امکانات و تجهیزات مورد نیاز سرشماری اقدام کنند.

در سرشماری عمومی کشاورزی کدام مؤلفه‌ها ارزیابی می‌شوند؟

 سرشماری عمومی کشاورزی به معنی شمارش همه واحدهای کشاورزی کشور و ثبت خصوصیات هر یک به طور جداگانه است و از آنجا که این سرشماری تمام واحدهای کشاورزی نقاط روستایی و شهری سراسر کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد، به آن سرشماری عمومی کشاورزی گفته می‌شود.

سرشماری عمومی کشاورزی، گردآوری اطلاعات فعالیت‌های مختلف کشاورزی از بهره برداران کشاورزی شامل پرورش محصولات سالانه نظیر گندم، جو، شلتوک و ذرت، پرورش محصولات دائمی نظیر پرتقال، سیب، خرما و انگور، پرورش گاو و گوساله، گوسفند و بره، بز و بزغاله، گاومیش و بچه گاومیش و شتر و بچه شتر، کشت محصولات گلخانه‌ای، پرورش آبزیان خوراکی شامل ماهیان گرمایی و سردابی و میگو، پرورش طیور، پرورش کرم ابریشم و پرورش زنبور عسل است.

 براساس آخرین سرشماری عمومی کشاورزی که در سال ۱۳۹۳ اجرا شده بیش از چهار میلیون بهره بردار کشاورزی در کشور وجود دارد که ۹۰درصد آنها در مناطق روستایی فعالیت دارند.

 تاریخچه سرشماری عمومی کشاورزی در ایران چه می‌گوید؟

در ایران تا کنون پنج بار سرشماری عمومی کشاورزی در سال‌های ۱۳۵۲، ۱۳۶۷، ۱۳۷۲ و ۱۳۸۲ خورشیدی با استفاده از ابزار کاغذی و در سال 1393 با استفاده از ابزار الکترونیکی تبلت اجرا و نتایج آن در سطح کوچک‌ترین واحد جغرافیایی شهر و آبادی منتشر شده است. مقایسه سرشماری‌های کشاورزی در کشورها نشان می‌دهد که ایران به لحاظ تعداد سرشماری در منطقه آسیا از کشورهای پیشرو است.

 سطح سواد بهره برداران سبب شده تا سرشماری بیشتر حضوری و تلفنی باشد در حالی که این امر در کشورهای پیشرفته به دلیل سطح سواد بالای کشاورزان به شکل خوداظهاری و با ارسال فرم‌های مربوطه به شکل الکترونیکی انجام می‌شود.

 اهمیت سرشماری عمومیکشاورزی در چیست؟

سرشماری عمومی کشاورزی اطلاعات مهمی را از فعالیت‌های کشاورزی هر کشور در سطح کوچک‌ترین واحد جغرافیایی در اختیار تصمیم گیران قرار می‌دهد که فقط با اجرای سرشماری قابل حصول است. با توجه به فاصله گرفتن از آخرین سرشماری و تحولات سریع بخش کشاورزی، اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۳ ضرورتی اجتناب ناپذیر است؛ برخی از دلایل دیگری که اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۳ را دو چندان می‌کند به قرار زیر است:

 ۱. مطابق ماده ۳ قانون مرکز آمار ایران و ماده ۱۰ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور (بهمن ۱۳۹۵) به منظور حفظ سری زمانی آمارهای بخش کشاورزی و بهنگام سازی بهره برداران کشاورزی سرشماری یاد شده باید در پاییز سال ۱۴۰۳ اجرا شود.

 ۲. بر اساس توصیه سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) سرشماری کشاورزی باید در بازه‌های زمانی حداکثر ۱۰ ساله انجام شود؛ در برخی از کشورها مانند آمریکا، ژاپن، چین و کانادا سرشماری کشاورزی هر پنج سال یک بار انجام می‌شود.

 ۳. سرشماری عمومی کشاورزی به عنوان دومین طرح آماری بزرگ کشور و مهمترین فعالیت آماری بخش کشاورزی است.

 ۴. اطلاعات حاصل از این سرشماری تأمین کننده نیازهای چارچوبی و آمار پایه این بخش در سطح کوچک‌ترین واحد جغرافیایی مورد نیاز مرکز آمار ایران و وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های متولی تنظیم بازار برنامه ریزان پژوهشگران و... است.

 ۵. برای برنامه‌ریزی درست در بخش کشاورزی نیاز به اطلاعات دقیق و بهنگام در سطح آبادی‌ها و شهرها است که فقط از سرشماری به دست خواهد آمد.

 ۶. طرح‌های آمارگیری نمونه‌ای کشاورزی به ویژه طرح‌های خانواری و مقیاس بزرگ مانند آمارگیری‌های باغداری، زراعت، دامداری و طرح‌های ویژه حساب‌های اقتصادی مانند جدول داده - ستانده با استفاده از چارچوب سرشماری اجرا می‌شود. نتایج طرح‌های یاد شده نشان می‌دهد تغییرات چارچوب سرشماری عمومی کشاورزی ۱۳۹۳ افزایش خطای نمونه‌ای در طرح‌های مذکور در سال‌های اخیر شده است.

اجرای نامنظم سرشماری موجب به هم خوردن سری زمانی اطلاعات خواهد شد و پیش بینی‌های مبتنی بر سری زمانی را با خطا مواجه خواهد کرد.

نتایج ششمین سرشماری عمومی کشاورزی چه زمانی اعلام می شود؟

برخی از آمارها حاکی از آن است که پنج میلیون و ۲۰۰ هزار بهره بردار کشاورزی در کشور فعالیت دارند اما مرکز آمار ایران عدد چهار میلیون بهره بردار کشاورزی را اعلام کرده است. در سرشماری کشاورزی در آبان ماه سال جاری ۲۸۰ مورد پرسش از بهره برداران پرسیده می شود. بر اساس سخنان رئیس مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی کشاورزی در سال جاری ۴۵ روز به طول می‌انجامد و داده‌ها و اطلاعات به دست آمده محرمانه بوده و قابلیت انتشار ندارد اما پس از استخراج نتایج، اطلاعات نهایی سرشماری در اوایل سال ۱۴۰۴ به‌طور رسمی اعلام و در اختیار نهادهای مربوطه قرار می‌گیرد.