به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران، مهدی میزبان در دوره آموزشی کارکنان جدید سازمان بر ضرورت آشنایی نیروهای جدید با شیوه زندگی عشایر تاکید کرد و گفت: آشنایی با جامعۀ عشایری لازمۀ پیشبرد اهداف سازمان و ارائه خدمات موثر به این جامعه است.

وی بیان داشت: طبق برآوردی که در سال 1245 توسط خارجیان انجام شده است، جامعۀ 12 میلیون نفری ایران را در آن زمان سه گروه عمده تشکیل می­ دادند؛ اول روستاییان بودند که حدود 40درصد جمعیت ایران را تشکیل می دادند، دوم جامعه عشایری که حدود 35درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده بودند و مابقی جمعیت نیز مردم شهرنشین بودند. بنابراین می ­توانیم 35درصد جمعیت کنونی ایران را دارای ریشۀ ایلی بدانیم که این گروه "جامعۀ ایلی" نامیده می شوند زیرا خاستگاه ایلی و طایفه ای دارند.

میزبان جامعۀ عشایری ایران را از دو گروه کوچندۀ دیگر یعنی دامداران روستایی و کولی ها متفاوت دانست و گفت: عشایر دارای سه ویژگی اصلی هستند که مهمترین آن داشتن ساختار اجتماعی ایلی و طایفه ­ای است. اتکای معاش به دامداری و جابجایی فصلی از ییلاق به قشلاق و برعکس نیز دو ویژگی دیگر عشایر کوچنده ایران می باشد.

معاون توسعه و امور زیربنایی سازمان امور عشایر ایران توضیح داد: جامعۀ عشایری ایران به چهار دسته یا گروه تقسیم می­ شوند؛ عشایر کاملا کوچنده، عشایر نیمه کوچنده، عشایر رمه ­گردان و در نهایت عشایر اسکان یافته که وجه اشتراک این چهار گروه، داشتن ساختار ایلی و طایفه­ ای است.

وی گفت: عشایر کاملا کوچنده، گروهی هستند که اسکان ثابت ندارند و تمام اعضای خانواده در کوچ از ییلاق به قشلاق و برعکس شرکت می کنند اما عشایر نیمه کوچنده گروهی هستند که در یک منطقۀ ییلاقی یا قشلاقی، شهر یا روستا سکونتگاه دارند و بخشی از خانواده در زمان کوچ بهاره یا پاییزه در این سکونتگاه ها می­ مانند و کوچ نمی­ کنند.

میزبان ادامه داد: عشایر رمه­ گردان، که سنگسری­ ها به این گروه تعلق دارند، عشایری هستند که اتکای اصلی معاش آنان بر دامداری است اما در زمان­ کوچ فقط مردان و یا چوپانان کوچ می­ کنند و زنان و بچه­ ها در کوچ حضور ندارند. عشایر اسکان یافته نیز عشایری هستند که یکجانشین شده ­اند و ممکن است به مشاغلی غیر از دامداری بپردازند اما همچنان حقوق عرفی و قانونی مراتع را در اختیار دارند و می ­توانند مجددا به رمه­ گردانی و شیوۀ زندگی گذشته خود بازگردند.

معاون توسعه و امور زیربنایی سازمان امور عشایر ایران تفاوت کولی­ ها با دامداران کوچنده را عدم وجود ساختار ایلی، نداشتن سرزمین و قلمرو ثابت، تفاوت در شیوۀ کوچ و فواصل آن و در نهایت عدم اتکای معیشت کولی ها به دامداری عنوان کرد.

وی سلحشوری، غیرت، مرزداری و تولیدکننده بودن را از ویژگی­ های بارز عشایر دانست و اظهار داشت: براساس آمار سرشماری ثبتی مبنای ­عشایر کوچنده در سال 1399، درحال حاضر جمعیت عشایری کشور 252 هزار خانوار با حدود یک میلیون و 150 هزار نفر در قالب 104 ایل و 252 طایفه مستقل است که 23 میلیون واحد دامی در اختیار دارند و در 59 درصد از جغرافیای کشور پراکنده اند و به استثنای کردستان در تمام استانها حضور دارند و 25 درصد گوشت قرمز و 35 درصد از صنایع دستی کشور را تولید می­ کنند.