جوان آنلاین، حوریه ملکی: این جمله را زیاد شنیده‌ایم که عشایر جزو نیرو‌های مولد همراه با مردمی کوچنده محسوب می‌شوند که نقش بی‌بدیل آن‌ها در اقتصاد قابل چشم‌پوشی نیست. اما در کنار این جمله زیبا باید گفت عشایر آنقدر مشکل دارند که برای رسیدگی به آن‌ها باید یک وزارتخانه راه‌اندازی کرد. جاده، تانکر آب، اسکان، حق چرای دام‌ها در مراتع، خرید محصولات، تسهیلات سهمیه عشایر و طی سال‌های اخیر تخصیص سهمیه پنل خورشیدی به آن‌ها از مشکلاتی است که متأسفانه عشایر در استان‌های مختلف با آن درگیر بوده و منتظرند تا یک نفر از راه برسد و کاری انجام دهد. با اینکه موضوع پنل‌های خورشیدی عشایری طی سال‌های اخیر مطرح شده و حتی وزارت نیرو هم اعلام کرده بود از آن حمایت می‌کند، اما حدود دو سال است پروژه زمین مانده است و با یک حرکت لاک‌پشتی هیچ کمکی به روشن شدن سیاه‌چادر‌های عشایر نمی‌کند. 

 موضوع توزیع پنل‌های خوشیدی در میان عشایر از جمله بحث‌هایی است که از سال‌ها قبل مطرح بوده و مسئولان هم برای انجام این کار اشتیاق زیادی از خود نشان می‌دهند، اما در عمل این عشایر هستند که همچنان مجبورند شب‌های خود را با نور چوب و هیزم و آتش روشن نگه‌دارند و داشتن آب گرم کار مشقت باری برایشان باشد. 

در دهه ۹۰ وزارت نیرو برنامه‌ای مبنی بر اختصاص وام برای نصب پنل‌های خورشیدی برای عشایر و روستاییان داشت تا در جهت انجام این کار حمایت‌هایی را در دستور کار خود قرار دهد، اما وعده پرداخت وام اجرایی نشد. بعد از آن وزارت نیرو یک وعده جدید داد و ادعا کرد تا پایان سال ۱۴۰۰ می‌خواهد ۲۰ هزار پنل خورشیدی به ۲۰ هزار خانواده عشایر اهدا کند. سال ۱۴۰۰ وام خرید پنل‌های خورشیدی سیار که بر اساس قول وزارت نیرو قرار بود تأمین برق مردم محروم دور و بدون برق را برعهده داشته باشد، اصلاً اعطا نشد، اما در همان زمان شرکت توانیر اعلام کرد پرداخت وام به شکل قبلی منتفی بوده و وزارت نیرو قصد دارد به برخی از خانواده‌های عشایر پنل خورشیدی سیار اهدا کند. نحوه اهدا نیز به این شکل بود که مشترکان می‌توانند پنل‌های خورشیدی را که دارای قیمت واقعی ۱۰ میلیون تومان هستند، با پرداخت یک میلیون تومان بخرند و مابقی آن را شرکت توانیر پرداخت کند. 

درست دو سال پیش یعنی در مهر ۱۴۰۰ مجری طرح برق‌رسانی به روستا‌ها و چاه‌های کشاورزی کشور دراین‌باره گفت: «قرار شده‌است تا پایان امسال ۲۰ هزار دستگاه پنل خورشیدی سیار به ۲۰ هزار خانواده عشایر اختصاص داده شود.» علی چهل امیرانی توضیح داد: «در حال حاضر ۱۰ هزار دستگاه برای عشایر تولید و حدود ۷ هزار دستگاه پنل خورشیدی نیز بین عشایر توزیع شده است که این عدد تا پایان سال سه برابر می‌شود.» این مسئول تأکید کرد: «متولی عشایر سازمان امور عشایر کشور بوده و این سازمان لیست افراد را به ما اعلام می‌کند و شرکت توانیر پنل‌های قابل حمل خورشیدی را به عشایر می‌رساند.» جالب اینکه قرار بود پنل‌ها تنها به عشایر تعلق نگیرد و برخی از روستا‌هایی که تعداد خانوار‌های آن‌ها بسیار کم هستند نیز از این امتیاز استفاده کنند. 

 

 تأکید رئیس‌جمهور برای تأمین پنل‌ها

اهمیت ارسال پنل‌های خورشیدی برای عشایر تا آنجاست که در تیرماه سال جاری رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه مشکل برق عشایر به وسیله نصب پنل‌های خورشیدی رفع می‌شود، گفت: «پنل‌های خورشیدی می‌تواند در مناطق عشایرنشین ما مؤثر باشد. بنابراین هر چه زودتر باید پنل‌های خورشیدی نصب شود تا به کمک عشایر بخشی از مشکلات برق و آب گرم این قشر رفع شود. پنل‌های خورشیدی در کنار چادر‌های عشایری نصب خواهد شد.» نگاهی به وضعیت استان‌های دارای عشایر مشخص می‌کند تعداد پنل‌های ارسالی برای عشایر به شدت کم بوده و شاید چیزی در حد رفع تکلیف متولیان امر باشد. در همدان و در میان عشایر این استان هم توزیع پنل‌های خورشیدی به عنوان یکی از پروژه‌های مهم مطرح است و هر چند ماه یک‌بار به آن پرداخته و بعد دوباره به دست فراموشی سپرده می‌شود. در این استان که عشایر آن از ابتدای پاییز روز‌های سردی را تجربه می‌کنند، هنوز پنل‌ها نرسیده است و در همین رابطه معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری همدان با بیان اینکه متأسفانه از سال ۱۴۰۰ به بعد هیچ جواب درستی درباره پنل‌های خورشیدی داده نشده است، می‌گوید: «شرکت برق هر سال تعهد دارد ۵۰۰ عدد پنل خورشیدی تحویل دهد که فقط در سال ۱۴۰۰ شاهد تحویل آن بودیم و دیگر خبری از واگذاری پنل‌ها نیست.»

جلال نیازی با تأکید بر اینکه با وجود پیگیری‌های متعدد خبری از پنل‌های خورشیدی مختص عشایر نیست، ادامه می‌دهد: «دو سال است که شرکت برق امروز و فردا می‌کند. از سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هزار عدد پنل خورشیدی طلب داریم که با توجه به نامه‌نگاری‌های مختلف و پیگیری‌های اداره امور عشایر و فرمانداری و نمایندگان مجلس هیچ جوابی دریافت نکرده‌ایم! ین در حالی است که بقیه استان‌ها به تعهد خود در این زمینه عمل کردند.» نایب رئیس سابق هیئت مدیره عشایری تعاونی شهید رجایی همدان نیز با بیان اینکه اوایل سال جاری با توجه به وعده‌های انجام شده مقرر شد هزار پنل خورشیدی از طرف اداره برق به عشایر تحویل داده شود، می‌گوید: «با مراجعه مجددی که به اداره برق داشتیم، مدیرعامل شرکت ادعا داشتند هیچ‌گونه مناقصه‌ای فعلاً در مورد پنل‌ها از سوی شرکت‌ها انجام نشده که چه شرکتی مشخص یا بودجه‌ای در این مورد تخصیص داده شود.» به گفته حمید ترک، طبق وعده‌های داده شده تا اردیبهشت ماه باید پنل‌های خورشیدی به عشایر تحویل داده می‌شد که فعلاً اقدامی در این‌باره انجام نشده است. 

شاید پنل‌های خورشیدی برای مسئولان یک کار و شاید عملکردی برای ثبت در رزومه‌شان باشد، اما عشایر آن را یک نیاز ضروری می‌دانند و چادرهایشان چشم انتظار ورود روشنایی‌های بدون دود و آزار است.