اخبار > آلاچیق های عشایر یکی از جاذبه های گردشگری در اردبیل است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران به نقل از خبرگزاری ها، شاهسون ها دارای زندگی سنتی ایلی و طایفه ای هستند و قشلاق آنها منطقه زیبای مغان و ییلاق آنها دامنه های کوه ساوالان در مشکین شهر است.

شاهسون ها در چادرهای نیم کره ای شکلی زندگی می کنند که آنها را آلاچیق و برخی را کومه می نامند. کومه معمولا از آلاچیق کوچک تر است و از جنس خشن بافته می شود ولی آلاچیق با ظرافت و مهارت بافته می شود و دوام بیشتری نسبت به کومه دارد.

استخوان بندی آلاچیق عشایر از دو قسمت مهم تشکیل یافته است. یکی حلقه سقف آلاچیق که از چوب ساخته شده و دیگری تعدادی تیر انحنا دار و خمیده به نام چوبوق است که به هنگام برپایی به شکل گنبد نمودار می شوند. هر آلاچیق متشکل از ۲۴، ۲۸ یا ۳۲ چوبوق است که در یک نقطه مرکزی نیم‌دایره مانند به نام چمبره به هم وصل می‌شوند.

پوشش خارجی آلاچیق های عشایر شاهسون از نمد است که از پشم بز تهیه می شود. این نمدها در تکه‌های موازی بریده و دوخته می‌شوند به گونه‌ای که بتوانند بخش بیرونی و چمبره‌ را بپوشانند. داخل آلاچیق با صنایع دستی و وسایل مورد نیاز زندگی و قالیچه های بسیار زیبا و زیراندازهای ساده تزیین می شود.

در کومه ها که معمولا برای پخت و پز ساخته می شوند، نمدهای مستعمل و چوبوق های صیقل نخورده جنگلی بکار می رود که شبیه دالانی طوسی رنگ بوده که علاوه بر پخت و پز، محلی برای تولید لبنیات است. چاتما catma نیز نوع دیگری از چادرهای عشایر شاهسون است که در توقف گاه های موقت برپا می شود.

به دلیل اینکه در مقایسه با سایر مناطق عشایری ایران هر دو ناحیه سردسیر و گرم سیر شاهسون، آب و هوای سردی دارند به همین خاطر به تجربه دریافته اند از چادری استفاده کنند که حتی المقدور بیشترین هماهنگی را با شرایط محیطی داشته باشد. بر همین اساس معمولا آلاچیق همیشه پشت به باد برپا می شود تا از در ورودی باد و خاشاک داخل آن نشود؛ این محل را "یللیخ" می گویند. نمدهای این چادرها به علت باران و گرد و خاک و دود داخل، به تدریج قهوه ای و سیاه می شوند.

اوبا مجموعه ای از چند آلاچیق

شاهسون ها به مجموعه چند آلاچیق که در یک نقطه برپا شده اند، اوبا می گویند و به محلی که اوبا و چادرها در آنجا برافراشته می شوند "یورد" اطلاق می شود. مشخصه اصلی یورد، سنگ چینه ای هلالی شکل است که به موقع استقرار اولین آلاچیق، برای گذاشتن فارماش (جا رختخوابی پشمی) و سایر اسباب و اثاثیه، چیده شده و چوب های چادرها به فاصله تقریبی یک متر خارج از این سنگ چین چیده می شوند. سبب اصلی چیدن این سنگ ها به خاطر مصون نگه داشتن اسباب و اثاث پشمین از تماس با کف زمین و جلوگیری از نفوذ نم و رطوبت به داخل آنها است.

معمولاً هر فرد عشایر تا آخر عمر به خاطر دارد که در کدام یورد به دنیا آمده است. هر کدام از یوردها دارای القاب یا عناوین قراردادی هستند که ممکن است برخی از اسامی یادآور یک جریان تاریخی و یا واقعه و پیشامد باشد.