معرفی ایلات و طوایف استان تهران

وسعت و جمعیت استان

استان تهران با ۱۲٬۹۸۱کیلومتر وسعت مربع در دامنه جنوبی البرز مرکزی واقع شده است. این استان از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب غربی به استان مرکزی، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود شده است.

در نواحی مختلف استان تهران به علت موقعیت ویژه جغرافیایی، آب و هوای متفاوتی شکل گرفته‌ است. استان تهران در مرز شرایط جوی بَری و اقیانوسی قرار گرفته و تمایل آن به موقعیت بَری بیشتر از وضعیت اقیانوسی است. بارش بیش از ۳۰۰میلی‌متر در سال در مناطق شمالی استان، دمای کافی، خاک مساعد و ویژگی‌های خاص توپوگرافی، پوشش گیاهی مناسبی را به صورت مراتع بهاری و تابستانی در کوه و دشت برای دامپروران محلی و عشایر این استان به وجود آورده است. استان تهران را به لحاظ اقلیمی می‌توان به سه بخش زیر تقسیم کرد:

- ارتفاعات شمالی: دامنه‌های جنوبی و بلندیهای البرز مرکزی، در ارتفاعی بالای ۳۰۰۰متر قرار گرفته و آب و هوایی مرطوب و نیمه مرطوب و سردسیر با زمستان های بسیار سرد و طولانی دارد. بارزترین نقاط این اقلیم، دماوند، فیروزکوه، کلون بستک (در لواسانات) و توچالاست.

- اقلیم کوهپایه ای: این اقلیم در ارتفاع دو تا سه هزار متری از سطح دریا قرار گرفته و دارای آب و هوایی نیمه مرطوب و سردسیر و زمستان هایی به نسبت طولانی است. آبعلی، فیروزکوه، دماوند، لواسانات و سد امیرکبیر و دره طالقان در این اقلیم قرار دارند.

- اقلیم نیمه خشک و خشک: با زمستان های کوتاه و تابستان های گرم، در ارتفاعات کمتر از ۲۰۰۰متر واقع شده ‌است. هر چه ارتفاع کاهش می‌یابد، خشکی محیط بیشتر می‌شود. ورامین، شهریار و جنوب شهرستان کرج در این اقلیم قرار گرفته‌اند.

جمعیت: بر اساس سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت استان تهران حدود 13 میلیون و 267 هزار و 637 نفر است. شهرستان ری، قدس، شهریار، ورامین، دماوند، فیروزکوه، شمیرانات، اسلام‌شهر، ملارد، بهارستان، پردیس، تهران، رباط کریم، پاکدشت، پیشوا و قرچک از مراکز جمعیتی مهم استان هستند .شهر تهران به عنوان پایتخت ایران، مرکز استان تهران است.

جمعیت عشایری

بر اساس نتایج پایه اولین سرشماری ثبتی مبنایی عشایر کوچنده کشور در سال 1399، جمعیت عشایری استان تهران در دوره قشلاقی یکهزار و 20 خانوار (4017 نفر) و در دوره ییلاقی یکهزار و 490 خانوار (5943 نفر) است.

این در حالی است که بر اساس اطلاعات سومین سرشماری رسمی عشایر کوچنده کشور که در سال 1387 توسط مرکز آمار ایران انجام شده بود، جمعیت قشلاقی عشایر استان تهران  14 هزار و 49 نفر (2587 خانوار) و جمعیت ییلاقی عشایر این استان 15 هزار و 532 نفر (2987 خانوار) بود.

ایلات و طوایف

چهار ایل هداوند، کلهر، مغان و شاهشون ایلات عشایری استان تهران را تشکیل می دهند.

همچنین طوایف فیروزکوهی، عرب کتی، عرب صحنایی، عرب باقری، کوهی، پازوکی، کلکولی، بوربور از جمله طوایف مستقلی هستند که در دو قطب ییلاقی و قشلاقی در استان تهران زنگی می کنند.

شهرستان های عشایرنشین

شهرستان های عشایرنشین استان تهران عبارتند از: فیروزکوه، پاکدشت، ورامین، پیشوا، قرچک، دماوند، شمیرانات، تهران، پردیس، ری، شهریار، ملارد، اسلامشهر، رباط کریم.

 تعداد و نوع دام

نوع دام در اختیار عشایر استان تهران شامل دام سبک (گوسفند و بز) و سنگین (شتر و گاو شیری) است. بر اساس اطلاعات سومین سرشماری رسمی عشایر کوچنده کشور در سال 1387 توسط مرکز آمار ایران، در مجموع عشایر استان تهران 735 هزار رأس دام سبک و  شش هزار رأس دام سنگین در اختیار دارند.

مهمترین تولیدات عشایر استان

مهم­ترین تولیدات لبنی: شیر، ماست، کره، پنیر، روغن، قیماق، سرشیر، لور، کشک، آروشه، قره قوروت و چیکو.

مهم ترین صنایع دستی: قالی، گلیم، جاجیم، قالیچه، سیاه چادر، شال، کیف و جوراب،

مهم ترین گیاهان دارویی: باریجه، گل محمدی، کتیرا، بابونه، چای کوهی، شوید کوهی، گلپر، اسپند، گزنه.