اخبار > برگزاری نشست هم اندیشی روسای ادوار سازمان امور عشایر ایران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران، به منظور استفاده از دیدگاه ها و تجربیات روسای ادوار سازمان امور عشایر، نشست هم اندیشی و ضیافت افطار با دعوت "شایان نادری" رئیس سازمان امور عشایر ایران در شب سه شنبه 14 فروردین ماه 1403 در سالن کوچ برگزار شد.

در این نشست، علی قنبری، سیدحسن نوربخش، جهانشاه صدیق، کرمعلی قندالی و شاهپور علائی مقدم روسای پیشین سازمان امور عشایر ایران نقطه نظرات خود را در خصوص جامعه عشایری کشور بیان داشتند.

نمی توانیم زندگی عشایر را با سال ها پیش مقایسه کنیم

رئیس سازمان امور عشایر ایران با قدردانی از اینکه روسای سابق دعوت سازمان را پذیرفتند و در این نشست شرکت کردند، اظهار داشت: نسل قدیم و نسل جدید جامعه عشایری نگاه های متفاوتی به این زندگی دارند و امروز دیگر نمی توانیم زندگی عشایر را با 30سال پیش مقایسه کنیم.

شایان نادری گفت: رئیس جمهور محترم سال گذشته دستورالعمل 10بندی بی سابقه ای را در حوزه عشایر ابلاغ کرد که براساس آن وزارت نیرو، وزارت بهداشت و سایر دستگاه ها در خدمات رسانی به عشایر مکلف و وظیفه مند شده اند و این دستورالعمل کمک های زیادی در تسهیل انجام خدمات به عشایر کرده و یک کار استثنائی برای مطالبه گری برای عشایر است.

وی بیان کرد: مجموعه ای از مشکلات در جامعه عشایری وجود دارد که یکی از راه حل ها برای گره گشایی از این مشکلات استفاده از تجربیات روسای سابق سازمان است.

رئیس سازمان امور عشایر ایران با بیان اینکه هنوز ظرفیت های بالقوه زیادی در جامعه عشایری وجود دارد که بالفعل نشده اند، اظهار امیدواری کرد با هم اندیشی و استفاده از تجربیات روسای سابق سازمان بتوانیم این ظرفیت ها را تبدیل به بالفعل نمائیم و مشکلات عشایر را برطرف کنیم.

نادری گفت: در استان های مختلف کشور باتوجه به زیست بومی که دارند می توان در چهار راهبرد سازمان شامل؛ تولید گوشت قرمز، گردشگری عشایر، صنایع دستی و استفاده از ظرفیت تولید گیاهان داروئی کارهای بزرگی را انجام داد که همه  در راستای رفاه و تولید اقتصادی جامعه عشایری است.

دولت تولیدات عشایر را با یارانه مناسب خریداری کند

"علی قنبری" که از مهرماه 1368 تا شهریورماه 1371 مسئولیت سازمان امور عشایر را برعهده داشت در سخنانی با اشاره به توانمندی های تولیدی جامعه عشایری، اظهار داشت: اصالت و فرهنگ عشایر از مواردی است که می تواند مورد توجه مردم قرار گیرد و دولت نیز می بایست گوشت قرمز، لبنیات، پشم دام و سایر تولیدات عشایر را با یارانه مناسب خریداری کند.

وی ابراز کرد: عشایر از خاص ترین اقشار جامعه هستند و از امنیت مرزهای کشور، جایی که دشمنان حضور دارند، محافظت می کنند و لازم است این ظرفیت به مسئولین معرفی شود.

قتبری با اشاره به اقدامات صورت گرفته در زمان تصدی مسئولیت در سازمان امور عشایر، گفت: در آن زمان تلاش کردیم کالاهای اساسی مثل آرد و قند را، بیشتر از سهم شهر و روستا، در مناطق عشایری توزیع کنیم که لازم است درحال حاضر نیز این خدمات به عشایر داده شود.

وی افزود: از کارهای دیگری که متناسب با شرایط هر استان و شهرستان در آن دوران صورت گرفت، اختصاص بودجه عمرانی به بخش عشایری بود و همچنین با برگزاری سمینارهای بین المللی، از پژوهشگران و محققین حوزه عشایر دعوت می کردیم تا از دانش و تجربیات آنان استفاده کنیم.

قنبری برگزاری این برنامه ها را برای جلب توجه مسئولین به جامعه عشایری مفید ذکر کرد و گفت: در آن زمان این موضوع را برای مسئولین کشور جا انداختیم که باید به عشایر به عنوان قشر سوم، در کنار جوامع شهری و روستائی، توجه شود.

وی با اشاره به اینکه تلاش می کردیم با اجرای برنامه های مختلف توانمندی های عشایر را به مسئولین معرفی کنیم، یادآور شد: بسیاری از مسئولین عشایر را نمی شناختند و درحال حاضر هم برخی این جامعه را نمی شناسند که سازمان امور عشایر باید این وظیفه را انجام دهد.

قنبری که هشتادمین بهار زندگی خود را سپری می کند، در پایان گفت: در آن دوران با اجرای "طرح توسعه اسکان عشایر"، بسیاری از عشایر اسکان داده شدند که امروز نیز می توان این طرح را با سازماندهی بهتر و به صورت منسجم تری اجرا کرد.

سرمایه گذاری در حوزه عشایر بازدهی بسیار خوبی دارد

 سیدحسن نوربخش که از شهریور 1371 تا خرداد 1375 ریاست سازمان امور عشایر ایران را برعهده داشت در سخنانش با تاکید بر اینکه عشایر هم مستحق سرمایه گذاری هستند و هم پتانسیل لازم را دارند، افزود: اگر سرمایه گذاری ها به طرف عشایر برود بازدهی بسیار خوبی خواهد داشت.

وی ادامه داد: عشایر توانمندی های زیادی دارند که باید بر روی آنها سرمایه گذاری کرد، اظهار داشت: باتوجه به مباحث توسعه ای مطرح در کشور، باید در حوزه عشایر تحولات جدیدی ایجاد شود و جهت گیری ها برای سال های آینده مشخص شود و از تجربیات مسئولین سابق، استانداران و نمایندگان ادوار مجلس نیز استفاده کرد.

نوربخش با بیان اینکه در سال 1372، ده میلیارد تومان اعتبار به حوزه عشایر اختصاص داده شد که یک تحول خوب در این زمینه بود، یادآور شد: در آن زمان کمک های سازمان فائو مطرح بود که به دلایلی امکان استفاده از این کمک ها وجود نداشت، اما درحال حاضر لازم است از این ظرفیت استفاده شود.

وی با اشاره به اینکه در مجامع تصمیم گیری کشور، عشایر موضوعیت ندارند و لازم است توانمندی های آنان را برای مسئولین تبیین کرد، گفت: در آن زمان هر کاری که می خواستیم برای عشایر انجام دهیم باید رفت و آمدهای بین دستگاهی زیادی را انجام می دادیم تو مسئولین دستگاه ها را متقاعد کنیم.

نوربخش ادامه داد: کار کردن برای عشایر سخت است اما ثواب آن زیاد است چراکه در منابع دینی توجه به محرومین و مستضعفین سفارش شده و در فرمایشات امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری نیز بر بهبود زندگی و درآمد عشایر تاکید شده است.

باید مسئولین را متقاعد کرد برای عشایر برنامه ارائه دهند

جهانشاه صدیق که در دو دوره (خرداد 1375 تا آبان 1378 و آبان 1384 تا اردیبهشت 1393) مسئولیت سازمان امور عشایر ایران را برعهده داشت، سخنران بعدی این نشست بود. وی با بیان اینکه مسئولین و نهادهای تصمیم گیر نقطعه نظر خاصی در مورد عشایر ارائه نمی دهند تا براساس آن بتوان برای این جامعه برنامه ریزی کرد، گفت: باید مسئولین بالادستی را متقاعد کنید که برنامه های خود را برای رسیدگی به زندگی جامعه عشایری ارائه دهند.

وی افزود: در زمان عهده داری مسئولیت سازمان، درست یا غلط، خودمان برنامه ریزی کردیم و تاکنون نیز از سوی دستگاه های نظارتی بر روی برنامه هایی که اجرا کردیم نظارتی صورت نگرفته است.

صدیق با اشاره به موضوع کوچ و اسکان عشایر که همیشه مطرح بوده، بیان داشت: لازم است با برنامه ریزی لازم، هم کوچ را ساماندهی کرد و هم اسکان عشایر را هدایت کرد.

وی با بیان اینکه باید مشاغل جدید برای عشایر ایجاد کرد تا درآمد آنان افزایش پیدا کند، گفت: راهبرد و استراتژی دوران مدیریت خود را مشخص کنید و از مسئولین هم بخواهید برنامه های خود را در قبال جامعه عشایری ارائه دهند.

صدیق با بیان اینکه این مشکل در کشور وجود دارد کسی که مسئول می شود، مسئولین قبل از خود را قبول ندارد، اذعان کرد: غفلتی که ما در آن زمان کردیم این بود که کارهایی را که انجام دادیم، مستندسازی نکردیم تا مسئولین دوره های بعد بتوانند از تجربیات گذشته استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه عشایر 2درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند و لازم است 10برابر آن امکانات و بودجه برای آنان اختصاص داده شود، گفت: فقط سازمان امور عشایر نیست که در قبال عشایر مسئولیت دارد بلکه همه دستگاه ها نسبت به عشایر وظیفه دارند و باید این موضوع را در دستگاه ها جا انداخت.

صدیق با اشاره به اینکه در اتحادیه ها و تعاونی های عشایری سرمایه عظیمی وجود دارد که سازمان باید این سرمایه ها را هدایت کند، ادامه داد: در آن زمان این برنامه در اولویت بود که تعاونی های عشایری گوشت تولیدی عشایر را در بازار عرضه کنند و پس از فروش، مبلغ آن را به عشایر پرداخت کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در طول 35 سال خدمت خود، تنها به 13 سالی که مسئولیت سازمان امور عشایر ایران را برعهده داشتم افتخار می کنم.

مشارکت اجتماعی در جامعه عشایری از سایر اقشار بیشتر است

کرمعلی قندالی که از اردیبهشت 1393 تا مهر 1399 مسئولیت سازمان امور عشایر ایران را برعهده داشت در سخنانی اظهار کرد: مشارکت اجتماعی در جامعه عشایری از سایر اقشار بیشتر است و با توجه به شعار سال، رسیدگی به عشایر در قالب تشکل های عشایری ممکن است.

 وی با بیان اینکه تشکل های عشایری از تشکل های فراگیر در کشور هستند که تمام عشایر در آنها ساماندهی شده اند و می توان روی آنها حساب کرد، افزود: باید از این تشکل ها حمایت کرد و سازمان امور عشایر سیاست گذاری و استراتژی و راهبرد را تعیین کند و تشکل های عشایری نیز آنها را اجرا کنند.

قندالی با اشاره آیین ­نامه ساماندهی عشایر مصوب هیات دولت در سال 1384 و آثار مثبت آن بر زندگی عشایر، گفت: این آیین­ نامه ظرفیت بسیار خوبی است که با بهره گیری از مفاد آن، نتایج خوبی برای جامعه عشایری به دست خواهد آمد.

وی با بیان اینکه وضع قوانین در حوزه عشایر در برنامه های سنواتی و پنج ساله از اهمیت زیادی برخوردار است و باید ارائه خدمات به عشایر را در قانون گنجاند، افزود: لازم است خلاء های قانون در حوزه عشایر را شناسایی و از طریق مجلس، قوانینی برای حمایت از این جامعه تصویب کرد که نمونه آن قانون مالیات برارزش افزوده است که از این محل اعتبارات بسیار خوبی برای توسعه زیرساخت ها در مناطق عشایری اختصاص می یابد.

قندالی گفت: سه طرح آموزشی، بهداشتی و فرهنگی در شورای عالی عشایر و هیات دولت تصویب شد که ابزار قانونی خوبی برای ارائه خدمات به عشایر است و پیگیری اجرای آنها دارای اهمیت است.

وی با بیان اینکه متاسفانه شورای عالی عشایر که تنها مرجع بالادستی برای توجه به عشایر بود به محاق رفت که البته احیای آن امکان پذیر است، بر استفاده از ظرفیت بنیاد برکت که باید بیشترین برکت را برای عشایر داشته باشد تاکید کرد.

 قندالی با بیان اینکه در قانون، واگذاری ایلراه های عشایر مطلقا ممنوع است، گفت: نقشه ایلراه های عشایر را تهیه کردیم که بعضی از راه ها مسدود شده و باید برای آنها چاره اندیشی کرد.

وی گفت: دام در اختیار عشایر است و تولید را هم عشایر انجام می دهند ولی مراتع در اختیار کسانی است که دام ندارند و این مراتع را به عشایر اجاره می دهند.

قندالی افزود: اگر در کشور چیزی از جهاد سازندگی باقی مانده باشد همین سازمان امور عشایر است که تمام امور عشایر را رصد می کند و کارکنان سازمان هنوز روحیه جهادی دارند.

وی ادامه داد: چالشی که در کشور ما وجود دارد این است که در نظام برنامه ریزی ابتدا جامعه شهری و بعد از آن جامعه روستائی مورد توجه هستند و عشایر تقریبا دیده نمی شوند و به غیر از سازمان امور عشایر و تشکل های عشایری کسی سراغ آنها را نمی گیرد در صورتی که همین عشایر هستند که امنیت مرزهای کشور را تامین می کنند و اگر نباشند باید برای محافظت از مرزها، پاسگاه های مرزی راه اندازی شود.

عشایر با کمترین فشار به طبیعت، بیشترین بهره وری را دارند

شاهپور علائی مقدم که از آبان 1399 تا بهمن 1400 مسئولیت سازمان امور عشایر ایران را برعهده داشت در این نشست حضور و کار در سازمان امور عشایر را از افتخارات خود عنوان کرد.

وی با اشاره به نشریات سازمان جهانی فائو، اظهار کرد: در این بولتن ها آمده است زندگی عشایر شیوه خاصی از تولید است و فائو به همین دلیل می خواهد از عشایر حمایت شود و سیگنال هایی را در خصوص توجه به زندگی عشایر به ما می دهد.

علائی مقدم با اشاره به اینکه قنات و زندگی عشایر دو دانش بومی هستند که در فائو ثبت شده، افزود: عشایر از گذشته در امتداد اقلیم حرکت می کردند و تا 700 کیلومتر در سال کوچ می کنند و با کمترین فشار به طبیعت و سفره های آب زیرزمینی، بیشترین بهره وری را دارند و گنجینه ای هستند که خودشان این شیوه زندگی را ادامه می دهند و ما فقط باید زندگی را برای آنان تسهیل کنیم.

وی اظهار کرد: گران ترین کالا در سبد خانوار، گوشت قرمز است که عشایر سالانه 200هزار تن معادل 25درصد گوشت قرمز مورد نیاز کشو را تامین می کنند و کمترین مزاحمت را برای دولت دارند و مردمی ترین بخش کشاورزی در ایران هستند.

علائی مقدم با اشاره به اینکه باید انتقال یافته های تحقیقاتی در جامعه عشایری انجام داد، گفت: در یافته های تحقیقاتی در دام عشایر خلاء عجبیبی وجود دارد و هیچ بخشی در سازمان تات برای تحقیقات عشایری وجود ندارد و باید پرسید جامعه ای که 25درصد گوشت مور نیاز کشور را تولید می کنند، استحقاق داشتن بخش تحقیقاتی را ندارند.

 وی اضافه کرد: در حفظ ذخائر ژنتیکی باید به این نکته توجه کنیم که نژاد دامی که در مناطق عشایری وجود دارد در هیچ کجا نیست و در زمینه علمی و تحقیقاتی، دوقوزائی، چندقلوزائی و تلقیح مصنوعی، در دام عشایر ظرفیت های بسیار خوبی وجود دارد.

علائی مقدم با بیان اینکه هیچ توازنی بین بودجه و اعتبارات کشور با بخش عشایری وجود ندارد، گفت: در زمان ما ردیف ها اعتباری برای عشایر در قانون بودجه ایجاد شد که یکی از آنها سهم عشایر از مالیات بر ارزش افزوده بود و همچنین در بند ب ماده 52 قانون بودجه نیز تسهیلات بسیار خوبی به عشایر اختصاص داده شد.